13 marca już po raz siedemnasty w skawińskim ZST-E odbyła się lekcja historii, szacunku i tolerancji, pn. „Aby pamięć stała się ostrzeżeniem”, której mottem były m.in. słowa T. Babilońskiego: „Jeśli człowiek niszczy jedno życie, to tak, jak gdyby zniszczył cały świat, a jeśli człowiek ratuje jedno życie, to jest tak, (…)”

(…) jak gdyby uratował cały świat.”

Gehat hob ich a hej, a warem sztil rojm,
a bisl wirtszaft wi baj orem lajt,
cunojfgebundn fest worclen cu a bojm
hob ich zich mit maln oremkejt.

Miałem dom, ciepłą przestrzeń
trochę dobytku jak u biednych ludzi
mocno jak korzeniami drzewa
wrosłem w tę ukochaną biedę.

Mordechaj Gebirtig
Podczas lekcji zorganizowanej w ramach projektu „Pamięć dla Przyszłości”,  nawiązano do daty 13-14 marca 1943 r., kiedy to hitlerowcy ostatecznie zlikwidowali getto krakowskie. Niemcy rozpoczęli likwidację getta w Krakowie  13 marca 1943 r.  Mieszkańcy getta A mieli trafić do obozu w Płaszowie, zgodnie z rozkazem wydanym przez Himmlera w październiku 1942 r., by robotnicy żydowscy opuścili miasta i zostali umieszczeni w obozach pracy, a z części B wysiedleni, co oznaczało wywiezienie do obozów koncentracyjnych. W sobotę 13 marca 1943 r. pod nadzorem komendanta Płaszowa Amona Getha rozpoczęto selekcję. Oddzielano mężczyzn od kobiet, dzieci od matek, mordowano niemowlęta. Konfiskowano resztki dobytku, grabiono pożydowskie mieszkania. Ukrywających się rozstrzeliwano na miejscu.

„Wieść o likwidacji getta spadła na nas w momencie, gdy byliśmy załamani rodzinnym nieszczęściem, częstymi wysiedleniami i brakiem nadziei. Zakomunikowano, że przechodzimy do obozu pracy w Płaszowie (…) Na placu Zgody czekały przykryte brezentem ciężarówki. To dla dzieci i dla starców oraz dla chorych – oznajmiono nam – Im ciężko będzie iść na piechotę. Brzmiało to logicznie. Wyszliśmy, więc ustawieni w piątki, a siostra została z dziećmi (…) Wtedy Niemcy zdjęli brezenty z ciężarówek. Ukazały się karabiny maszynowe, które zaczęły zionąć ogniem i uśmierciły wszystkich tam zebranych” – wspomina Lea Shinar, „Szkice z obozu w Płaszowie”.

Z problematyką zagłady narodu żydowskiego uczniowie mają okazje spotykać się wielokrotnie podczas edukacji szkolnej. Na ogół zagadnienie to związane jest z zapoznawaniem się z tematyką II wojny światowej, ale pierwszym źródłem informacji na temat Holocaustu jest zwykle dom rodzinny: opowieści dziadków (rzadziej rodziców) traktowane są jako przekazywanie osobistego doświadczenia, które niestety nie jest pozbawione subiektywizmu. Ten przekaz przez swoje emocjonalne zabarwienie bywa często najtrwalszym i dla niektórych uczniów także najbardziej wiarygodnym źródłem wiedzy. W zdecydowanej większości polskich domów pamięć o tym dramacie trwa bowiem nadal i budzi grozę oraz współczucie dla ofiar. Innym źródłem informacji są media – telewizja, prasa, Internet, a także film i teatr. Nie tylko szerzą wiedzę historyczną, ale także mają wpływ na kształtowanie postaw moralnych młodych odbiorców. Jednak najpoważniejszą rolę do odegrania ma tutaj szkoła, która powinna nie tylko zaznajamiać z podstawowymi faktami, ale także inspirować, podsuwać odpowiednie pomysły, skłaniać do refleksji oraz formułowania własnych ocen i wniosków. Ważnym elementem w procesie nauczania o zagładzie Żydów stały się prowadzone zawsze w marcu (w rocznicę likwidacji getta) już od 2001 r. w ZST-E lekcje, Holocaust – lekcja historii, szacunku i tolerancji w ramach projektu „Pamięć dla Przyszłości”, którego pomysłodawcą jest Andrzej Ciaptacz, a adresowane są do całego środowiska lokalnego.

– Byłem i jestem nie tylko zadowolony z wyników pracy moich uczniów, ale także z postawy moralnej jaką zaprezentowali. Jestem przekonany, iż poprzez inspirowanie uczniów do różnych form samodzielnej i zespołowej pracy oraz pobudzenie ich do refleksji nad przeszłością, można dzisiaj skutecznie kształtować postawy tolerancji i otwartości na innych ludzi. Takie podejście może doprowadzić do odrzucenia przez młodzież stereotypów i uprzedzeń – mówi Andrzej Ciaptacz,  nauczyciel historii i wiedzy o społeczeństwie w ZST-E w Skawinie.

Lekcję przygotowali:

• „Dlaczego uczymy o Holocauście” –  Andrzej Ciaptacz
• „Kraków miasto Polaków i Żydów” – Mateusz Kubas
• „Polityka nazistów wobec Żydów” – Szymon Domagała
• „Zagłada Żydów w Krakowie. Okupacja – Getto – Obóz w Płaszowie” –Marcelina Nalepka, Michał Nęga, Jakub Sumera, Dawid Kaźmierczak, Iwona Przybyło

Wiersze: „Jeszcze” Wisławy Szymborskiej, „Czy to jest człowiek” Primo Leviego, „Wiek dwudziesty” Józefy Radzymińskiej, „Wiersze” Mordechaja Gebertiga, „Elegia miasteczek żydowskich” Antoniego Słomińskiego, „Pieśń o zamordowanym narodzie żydowskim” Icchaka Kacenelsona, „Szkice z obozu w Płaszowie” Lei Shinar – Anna Gawęda, Julia Piszczek, Karolina Sidzina, Krystian Ożóg, Dominik Nazim, Adrian Sułowski.

Źródło: ZST-E w Skawinie